Curaçao
Een fascinerende geschiedenis
Soms zoekt een verzamelaar naar iets nieuws, een heel ander verzamelgebied. Een herstart, erbij of in plaats van. Welke verzamelaar kent niet het enorme plezier om een nieuwe verzameling vanuit het niets op te bouwen? Immers, men kan nog van alles gebruiken. Maar u weet het: wees van meet af aan kritisch op de kwaliteit en schaf literatuur aan. U kijkt met veel meer plezier naar een kwalitatief mooie verzameling, en goede literatuur verschaft u kennis: u weet waarnaar u moet zoeken en wat schaars is.
Curaçao. Weinig verzamelaars en toch lastig te verkrijgen. Althans, alles behalve ongebruikte standaardseries en zegels of gebruikte zegels met afstempelingen Curaçao en Willemstad. Zodra u meer wilt moet u echt moeite doen. En juist in dat zoeken ligt een groot verzamelplezier. Ik sprak een nieuwe verzamelaar die ooit een vakantie doorbracht op de Antillen. Hij kocht een grote landkaart, prikte deze in zijn hobbykamer aan een muur en raakte gefascineerd in de geschiedenis. Nog voordat hij één postzegel van Curaçao had kocht hij op advies het magnifieke boek A Postal History of Curaçao van Julsen en Benders. Hij was verloren of beter gezegd: een nieuwe verzameling werd geboren. Geen gebruikelijke start, maar deze verzamelaar begon goed voorbereid en selectief Curaçao te verzamelen. Uitsluitend echt gebruikte zegels (geen hoekstempeltjes op verzoek), ook na 1949. Inmiddels heeft hij onder andere een aardige gespecialiseerde verzameling type Disberg, zowel losse zegels als ook poststukken: nrs. 275-290, 460-468, de postzegelboekjes en de postwaardestukken. En wat blijkt: heel goedkoop (niemand verzamelt dit) maar razend moeilijk, vooral functioneel gebruikt op poststuk!
Het is eigenlijk volkomen ten onrechte dat Curaçao maar zo mondjesmaat wordt verzameld. Want dit verzamelgebied bevat veel verrassingen.
De frankeerzegels met landsnaam Curaçao tellen maar 205 hoofdnummers, waarvan 20 opdrukzegels. Onder de langlopende series bevinden zich de bekende emissies Vürtheim, Veth, Koningin Wilhelmina met scheepje, de schitterende jubileumzegels 1923 en het veel verzamelde type Van Konijnenburg. Ziet u wel eens echt gebruikte kinderzegels uit 1948? Ooit een mooie collectie Koningin Wilhelmina met sluier gezien? De frankeerzegels lenen zich voor specialisatie in tandingen, typen, drukfouten, foutdrukken, opdrukafwijkingen, etc.
De belangstelling hoeft natuurlijk niet op te houden bij het jaar 1949. Ongebruikt zijn de nummers vanaf 206 nauwelijks verkoopbaar en misschien ook niet aantrekkelijk, behalve dan de hoge waarden Koningin Juliana En Face, maar probeert u eens een verzameling aan te leggen van echt gebruikte, niet van FDC’s afgeweekte zegels. Uitermate lastig!
De luchtpostzegels worden echt gebruikt vaak aangeboden, maar de portzegels daarentegen vormen een waar eldorado voor de puzzelaar met enorm geduld (welke verzamelaar heeft dat niet?).
In het verleden heeft de aartsfilatelist Jan Dekker artikelen gepubliceerd over de private scheepszegels van de firma Jesurun & Son, die zowel los als op brieven voorkomen. Behoren de zegels van La Guaira tot het verzamelgebied Curaçao? La Guaira ligt in Venezuela, ten zuidoosten van Bonaire. Dekker schreef er een helder artikel over in het Nederlandsch Maandblad voor Philatelie (juni-juli 1964). Soms komt u deze zegels tegen met afstempelingen van Curaçao, en dan wilt u weten wat de achtergrondgeschiedenis is.
De postgeschiedenis van Curaçao biedt enorm veel mogelijkheden. Enkele onderwerpen: enkelfrankeringen, tarieven, scheepsbrieven (onder andere KNSM, KWIM), interinsulaire post, bestemmingen, binnenkomende post, censuur, bijzondere diensten als aangetekend, port, binnenlandse en buitenlandse afstempelingen, etc.
Wie de postgeschiedenis van Curaçao bestudeert en een verzameling wil aanleggen zal spoedig ontdekken dat scheepspost logischerwijze een hoofdrol inneemt. Scheepsstempels, routestempels, verzendwegen, het is een boeiend verzamelgebied. Een aanrader is daarom het boek De Nederlandse Scheepspost 1600-1900, deel II. Nederland en het Westen van Claude J.P. Delbeke. Het boek bevat een schat aan gegevens. Erover lezen is het willen verzamelen.
Waarin ook nog veel nieuws te ontdekken valt zijn de bekende perfins C B. En M B op nog niet gecatalogiseerde zegels. En bestaat W.E. Inderdaad?
Postwaardestukken zijn maar weinig uitgegeven. De enveloppen tellen 32 hoofdnummers, en daaronder bevinden zich echt zeldzame exemplaren. Vind ze maar eens in goede kwaliteit (dus zonder roest en vouwen). Voor wie het zoekt: hoe vaak vindt u echt gebruikte luchtpostbladen van de Antillen? Ze staan met zeer lage prijzen gecatalogiseerd. En dan de gebruikte briefkaarten, waaronder heuse rariteiten uit de jaren 1876-1877. Het aanleggen van een verzameling postwaardestukken zal u veel tijd kosten, omdat het aanbod gering is en van sommige stukken maar erg weinig bekend zijn. Kent u overigens de 3 briefkaarten uit 1990? Uitgegeven om onzinnige redenen, maar nu ze er toch zijn: wel eens echt gebruikt gezien? In de Geuzendam uit 1997 bij elkaar opgeteld 6 gulden. Trouwens, is het briefkaarttarief in 1990 drie keer verhoogd? Waar vinden wij de informatie?
Er zijn legio modellen poststempels gebruikt, en dat voor een beperkt aantal kantoren. De uitwerking daarvan in Julsen en Benders is voortreffelijk. En wederom ontdekt u dat onder de gewone handstempels zeer zeldzame exemplaren zitten. Zo zijn kleinrondstempels van Sint-Eustatius behoorlijk zeldzaam; van Saba zijn mogelijk maar 2 afdrukken bekend. Ooit gehoord van Bonaire-Rincon? Curaçao-Dokterstuin? Wel eens een poststuk gezien uit Saba-Windwardside?
In nr. 4 van april/mei 2003 Mijn Stokpaardje staat een heel aardig artikel over de stempels van de Nederlandse Antillen en Aruba door Bert van Marrewijk, een prikkel om zelf op onderzoek te gaan.
Verzamelaars van Curaçao zijn welkom bij de Studiegroep Zuid-West Pacific, die ook “de West” onder haar paraplu heeft opgenomen.
Informatie bij de secretaris, p/a Postbus 1206, 2280 CE Rijswijk.